Roermond - 4 mei 2025 - Tijdens de Dodenherdenking vanavond in Roermond hebben burgemeester Yolanda Hoogtanders van Roermond én burgemeester Felix Heinrichs van het Duitse Mönchengladbach beiden een toespraak gehouden. Het is voor het eerst dat een vertegenwoordiger van de Duitse overheid sprak bij de Dodenherdenking op het Zwartbroekplein in Roermond. De integrale teksten van beide toespraken vindt u onder de foto.
E s g i l t d a s g e s p r o c h e n e W o r t
Geachte dames en heren,
Tachtig jaar is het geleden, dat jullie werden bevrijd. Voor alle burgers in Europa en ook over de hele wereld is dit een belangrijk jaar. In de huidige tijd is het nog steeds van belang stil te staan bij de slachtoffers van de tweede wereldoorlog. Een van onze belangrijkste taken is het dus voor een vrije samenleving in te staan en de herinnering en ook de kennis erover aan nieuwe generaties door te geven.
Het is voor mij, als burgemeester van de stad Mönchengladbach, een grote eer vandaag aanwezig te zijn bij de dodenherdenking hier in Roermond. Ook ben ik blij, dat drie leden van de jongerenraad uit Mönchengladbach me vandaag begeleiden en de herinneringen delen.
Tijdens deze herdenking worden alle slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog herdacht en iedereen die daarna is omgekomen in oorlogssituaties en vredesoperaties waarbij Nederland betrokken was.
Tachtig jaar is het geleden dat de bevrijding en daardoor ook de vrede hiernaartoe kwam. Tachtig jaar vrijheid! Een grote betekenis voor onze samenleving. En op het huidige moment weer zo belangrijk voor ons, voor de mensen die hier leven en natuurlijk voor heel Europa. Leven in vrede en vrijheid is niet vanzelfsprekend. Vrede en vrijheid is een goed dat wij moeten beschermen. Voor mij persoonlijk is een van de belangrijkste taken het beschermen van de democratie. Ik wil, dat wij ook in de toekomst in vrede en vrijheid kunnen leven.
De vriendschap met Roermond is ontstaan in de jaren zeventig. Als teken voor een nauwe Europese samenleving over de grenzen heen. Met het doel de uitwisseling tussen de mensen en de cultuur te versterken. Dit lukt nu sinds meer dan vijftig jaar en ik ben blij dat uit een samenwerkingsovereenkomst een vriendschap is gegroeid. Dit is niet vanzelfsprekend.
Roermond was de stad waar in 1940 het eerste schot werd gelost. Op 10 mei 1940 zag een waakzame Nederlandse soldaat soldaten in Nederlandse uniformen zonder insignes de bruggen over de Maas naderen. Hij werd achterdochtig, achtervolgde de soldaten en opende samen met zijn kameraden het vuur. Hoewel de Nederlanders de bruggen over de Maas konden opblazen, werd de stad binnen korte tijd ingenomen. De oorlog was begonnen.
Roermond en Mönchengladbach werden allebei op 1 maart 1945 bevrijd. Een bijzondere overeenkomst tussen onze steden.
Dus heeft het voor mij vandaag een nog grotere betekenis hier te mogen spreken. Vijanden werden buren en buren werden vrienden. Ik kijk met een groot en positief gevoel op de afgelopen jaren terug waarin onze relatie zich nog meer heeft ontwikkeld. Intussen steken wij bijna elke week vanzelfsprekend de grens over en nemen deze grens alleen als een streepje op de kaart waar. Natuurlijk herinnert het bord bij de grens ons eraan dat we vanaf dit punt in Nederland zijn en de taal herinnert ons er ook aan als we aankomen. Maar wij groeien steeds nauwer samen. Ik heb de wens voor de toekomst, dat wij ook verder samen in een verenigd Europa in vrede en vrijheid kunnen leven.
Lieve gasten, beste Yolanda, beste wethouder Dirk Franssen, beste bestuursleden van de stichting jaarlijkse herdenking gevallenen. Ik verheug me zeer, dat ik bij deze belangrijke herdenking iets mag zeggen. Het is voor mij ook van groot belang dat leden van de jongerenraad uit Roermond en Mönchengladbach met ons hier staan en samen met ons de krans willen leggen. Het is voor mij heel belangrijk dat ook de volgende generatie aan zulke belangrijke momenten deelneemt. Voor onze toekomstige generaties geldt: wij hebben geen schuld. Wij dragen verantwoordelijkheid.
Jullie kregen in 1945 de vrijheid terug, maar op een aantal plaatsen in de wereld wordt vandaag oorlog gevoerd. Wij staan er op dit moment vooral met de Ukraïne. Vandaag de dag zien oorlogen er anders uit en misschien zitten we al midden in een fase van gewapende conflicten die gebruik maken van andere middelen zoals destabilisatie, fake news en sabotage. Eén punt is duidelijk: waar we 80 jaar geleden tegenover elkaar stonden, staan we nu samen. Voor vrede, voor vrijheid, voor democratie. Samen zijn we sterk.
Tot slot, dames en heren, Voor mij is het bijzonder belangrijk om bij gelegenheden als deze één ding te benadrukken: We hebben allemaal een speciale verantwoordelijkheid. Een verantwoordelijkheid die in twee woorden kan worden samengevat: Nie wieder! Dank voor uw aandacht.
Burgemeester
400 Roermondse mannen en vrouwen: Joodse Roermondenaren, verzetsstrijders, Sinti en Roma. Indiëgangers, Limburgse jagers op missie in verre landen. Vaders, moeders, zonen, broers, zussen, geliefden. Ze verloren hun leven door bominslagen, beschietingen, executies of ontberingen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog of tijdens oorlogssituaties en vredesoperaties daarna. Er werd thuis op hen gewacht maar ze keerden nooit meer terug naar hun geliefden, nooit meer terug naar os leef Remunj.
Vandaag, op 4 mei herdenken we iedereen die in Nederland of waar ook ter wereld is omgekomen door oorlogsgeweld. Dit doen we nu al 80 jaar lang. Om hen niet te vergeten. En om dankbaar te zijn dat wij hier al 80 jaar in vrede en vrijheid mogen leven.
We staan op de drempel naar een nieuwe tijd. In vele opzichten. De Tweede Wereldoorlog ligt steeds verder achter ons. Maar oorlog is dichterbij gekomen. Onze vrijheid staat onder druk. Vrede is niet meer vanzelfsprekend.
Over een aantal jaar sta ik hier niet meer. En u ook niet. Zij zullen hier wel staan. Onze jongeren, de volgende generatie. Zij zullen doorgaan met wat wij hen meegeven. En daarom sta ik hier met hen. Om te delen wat oorlog betekent. En vrijheid. Om vrede en vrijheid door te geven.
Zelf ben ik veilig en in relatieve vrede in Echt opgegroeid. De oorlog die ik als kind kende kwam uit verhalen en films. Ik herinner me het boek ‘de Koppenolletjes hebben honger’, over een familie die in de oorlog gevlucht is van de stad naar het platteland. Ik groeide op met de koude oorlog. Het nummer van Doe Maar over de Bom. Echte oorlog was ver weg.
Noa
Via Tik Tok komen de beelden van oorlog mijn kamer binnen. Kapotgeschoten huizen. Kinderen die honger hebben. Die bang zijn voor een bom op hun huis. Die zich niet veilig thuis voelen. Vandaag zijn zij het en morgen ik?
Ozaia
Ik maak me zorgen over mijn zusjes. Zien zij deze beelden ook? Groeien zij nog zorgeloos op? Zij worden opgevoed in een vrije wereld, maar wat als de wereld dit niet toelaat?
Burgemeester
80 jaar lang hebben wij in vrede onze vrijheid vorm kunnen geven. De vrijheid om jezelf te zijn en je eigen keuzes te maken. Gelijke rechten voor vrouwen. Geloven wat jij wil geloven, lief hebben wie je wil liefhebben. We kiezen ons eigen bestuur en bepalen onze eigen regels. We zijn vrij om onze mening te geven.
Ozaia
Ja, we zijn vrij, maar hoe vrij zijn we eigenlijk? In de Tweede Wereldoorlog mochten Joden niet zijn wie ze zijn. In 2025 mogen sommige mensen nog steeds niet zijn wie ze zijn. Ze voelen zich niet vrij en niet veilig, zelfs niet in hun eigen omgeving en huis.
Noa
Vrouwen, LHBTI jongeren, ze worden nageroepen op straat. Steeds vaker uitgesloten. Heeft teveel vrijheid geleid tot onvrijheid?
Burgemeester
We staan aan de vooravond van een moeilijke tijd, voor Nederland en voor Europa. Er is geen oorlog, er is geen vrede. Onze vrijheid wordt bedreigd, van binnen uit en van buitenaf. Oorlogen lijken zich te beperken tot het wereldtoneel, tussen regeringen, wereldleiders en groeperingen die onderling de strijd aan gaan. Maar oorlog gaat altijd over mensen. Polarisatie en ‘fake news’ zijn middelen voor politiek leiders om macht te verwerven en te vergroten. Maar wij bepalen zelf of die middelen doeltreffend zijn. Wij kunnen kiezen of wij haat toelaten in onze harten.
Noa
Hoe laten jullie het achter voor ons? Het is een vraag die ik me steeds stel. Zorg ervoor dat het geen rotzooi is als wij straks aan het stuur staan.
Burgemeester
Het gaat erom hoe we met elkaar samen leven, hoe we zoeken naar wat ons verbindt, in plaats van wat ons van elkaar verwijderd. Hoe we niemand uitsluiten en respect hebben voor andere standpunten.
Het is onze dure plicht nu het goede te doen en vrijheid voor te leven en door te geven. Ik wil het graag goed achter laten. Zodat zij er weer iets moois van kunnen maken. Ik hoop u ook!
Ozaia
De wereld runnen is geen makkelijke opgave. Maar doe je best. Als mensen het willen, dan kan het. Het is aan ons.
Foto: © via Pixabay
