5 augustus 2020 - Na een droog en zonnig voorjaar was de zomer tot nog toe niet gezegend met stabiele weersomstandigheden. Af en een toe een korte regionale hittegolf, afgewisseld met koele en soms ook hele natte dagen. Maar dat verandert nu, we staan aan het begin van een lang aanhoudende hittegolf. Hoe komt dat eigenlijk? Dat heeft met de Noordpool te maken...
Weer.nl legt het uit:
Straalstroom
Sturend voor het weer in Nederland is de straalstroom, een band met hoge windsnelheden op ongeveer 10 kilometer hoogte in de atmosfeer. Die straalstroom scheidt de koude lucht in het noorden van de warmere in het zuiden.
Tijdens het winterhalfjaar is het koude gebied rond de Noordpool een stuk groter, in de zomer juist een stuk kleiner. De straalstroom beweegt mee en ligt in de winter daarom een heel eind zuidelijker dan in de zomer. Verder is de straalstroom in de winter ook veel sterker, omdat de temperatuurverschillen aan weerszijden groter zijn en omdat in de winter de poolwervel erboven de boel nog een beetje extra opstookt.
In het voorjaar gebeuren drie dingen. De poolwervel verdwijnt, de temperatuurverschillen aan weerszijden van de straalstroom worden kleiner en het koude gebied rond de Noordpool slinkt snel.
Dit jaar werd het koude gebied rond de pool extra klein, omdat zich boven de Noordelijke IJszee een lagedrukgebied vestigde. Rondom een lagedrukgebied waait de wind linksom en een beetje naar binnen. De koude lucht wordt zo netjes in het poolgebied vastgehouden en kan er maar moeilijk uit. Daardoor lag de straalstroom bij ons ver weg en hadden hogedrukgebieden, die de straalstroom ver weg willen, vrij spel. Een oneindig lange periode met droog en zonnig weer was het gevolg. We weten het allemaal nog.
In de zomer veranderde het
Toen de zomer begon, veranderde die situatie. Het lagedrukgebied in het poolgebied verdween en werd door een hogedrukgebied vervangen. Rondom een hogedrukgebied draait de wind rechtsom en een beetje naar buiten. Dat wat er aan kou nog was, kon ineens van de pool naar het zuiden stromen, ook in onze richting. De straalstroom kwam natuurlijk ook weer mee. Lagedrukgebieden, die tot dan toe steeds ver weg van ons waren gebleven, kwamen ineens weer dichtbij en namen het estafettestokje over. Toen we juni eenmaal goed en wel in waren, kwam de wisselvalligheid dan ook steeds beter op gang.
In juli veranderde in die situatie maar weinig. Het hogedrukgebied in het hoge noorden bleef, de koude lucht van de pool stroomde steeds weer naar het zuiden en het koele en wisselvallige weer in onze omgeving hield aan. Tegelijkertijd was het in het poolgebied juist ongelooflijk warm. Zo warm dat het zeeijs er met een noodgang smolt. Op een bepaald moment zaten we zover onder de recordwaarden dat je je ging afvragen of dit het jaar zou zijn waarin de geografische noordpool voor het eerst zonder ijs zou komen te zitten.
Inmiddels is het tij opnieuw aan het keren. De luchtdruk in het poolgebied is gedaald, de kou wordt er beter vastgehouden en het smelttempo van het ijs is een stuk afgenomen, al zitten we nog wel steeds op recordwaarden. Nu de kou minder makkelijk naar het zuiden stroomt, ontstaat bij ons ook ruimte voor hogedrukgebieden. Vanaf nu wordt die kans meteen ook benut. Een nieuw hogedrukgebied breidt zich uit naar Scandinavië en helpt zo de zomer bij ons in het zadel.
Het was dus weer de Noordpool
De sleutel voor het verloop van het weer in onze zomer lag, zoals zo vaak, dus ook dit jaar weer in het Noordpoolgebied. Hopelijk slaat de verandering van de komende dagen twee vliegen in één klap. Onze zomer wordt erdoor goedgemaakt en wellicht blijft er in het poolgebied net genoeg ijs over om een ijsloze Noordpool nog even uit te stellen.
Stockfoto
