Roermond - 17 april 2024 - “Het is laat, maar nooit te laat om excuses aan te bieden. Namens het college van burgemeesters en wethouders en als burgemeester van Roermond wil ik dat vandaag uitspreken”, sprak burgemeester Yolanda Hoogtanders tijdens de presentatie van ‘Balans opmaken: een bitter noodzaak’. Dit boek is de weerslag van het onderzoek van Fred Cammaert naar Joods geroofd onroerend goed in Roermond en het rechtsherstel na de bevrijding in 1945.
Uit ‘Balans opmaken: een bitter noodzaak’ komt een wellicht niet verrassend, maar toch ontluisterend beeld naar voren. Evenals de meeste gemeenten in ons land voerde ook Roermond alle anti-Joodse maatregelen zonder een spoor van protest uit. Een enkele ambtenaar of politieman daargelaten, verleenden alle, bij de vervolging betrokken gemeentelijke diensten medewerking. Hoofdverantwoordelijke voor de uitvoering en het ongestoord verloop ervan was de pro-Duitse burgemeester Paul Reijmer. Ook zijn opvolger, NSB-er Jozef Lensing bood als burgemeester volledige ondersteuning om de Roermondse Joden uit te roeien. Door roof op ongekende schaal verloren alle Joods-Roermondse bedrijfseigenaren en huisbezitters hun eigendommen.
Het handjevol overlevenden van de Holocaust onderging na de oorlog een veelal kille, harteloze bejegening. Instanties die in het leven waren geroepen om de rechtspositie van de slachtoffers van het immense onrecht te herstellen, spanden wat dat betreft de kroon. Ook de gemeente Roermond bleef in gebreke om overlevenden de hand te reiken. “Het onderzoek toont aan dat we nooit mogen wegkijken. Het is van grote waarde voor de huidige en toekomstige generaties zodat zij de feiten leren kennen en het duidelijk wordt waar onverschilligheid, onvermogen of misschien zelfs onwil om niet op te treden, toe kan leiden”. sprak burgemeester Yolanda Hoogtanders.”
De begeleidingscommissie bij het onderzoek heeft een aantal aanbevelingen gedaan voor moreel rechtsherstel die het gemeentebestuur met een positief advies voor zal leggen aan de gemeenteraad. Het gaat daarbij om middelen voor genoegdoening voor de Joodse gemeenschap Limburg, het wegwerken van achterstallig onderhoud aan de synagoge en het opzetten van educatieve projecten.
Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van de gemeente Roermond en heeft anderhalf jaar in beslag genomen. Daarvoor heeft onderzoeker Fred Cammaert (freelance-historicus) gebruik gemaakt van alle oorlogsbronnen van het gemeentearchief Roermond, maar ook het archief van het Nederlands Beheerinstituut en het archief Bijzondere Rechtspleging in het Nationaal Archief.
Het boek is in een beperkte oplage uitgebracht en verkrijgbaar via gemeentearchief@roermond.nl.
Meer informatie over het boek en het onderzoek is verkrijgbaar via de gemeentearchivaris van de gemeente Roermond, jaclemmens@roermond.nl.
Foto Flora Lemmens
170424/HvL
