Limburg - 22 januari 2025 - In onze provincie werden vorig jaar 875 beverratten gevangen (10% meer dan in 2023) en 4.565 muskusratten (29% meer dan in 2023). Ook in de rest van Nederland is het aantal muskusratvangsten en beverratvangsten toegenomen, er zijn grote regionale verschillen in het aantal vangsten. De dieren, die van nature niet voorkomen in Nederland, vormen een groot risico voor onze waterveiligheid door graverij in dijken/kades en de natuur.
“De stijging van het aantal vangsten komt door meer inzet van bestrijders. Dit laatste komt door lange periodes van hoog water in de winter en het voorjaar van 2024. Door het hoge water werden holen onbereikbaar, waardoor veel muskus- en beverratten door de sterke waterstroming elders stroomafwaarts een veilige plek of beschutting zochten”, licht Chrit Wolfhagen, dagelijks bestuurder van Waterschap Limburg, toe.
Muskus- en beverratten komen van nature niet voor in Nederland. De ratten zijn hier door de mens terechtgekomen, via de pelsindustrie. De dieren kennen bij ons nauwelijks natuurlijke vijanden. Ze worden bestreden omdat ze schade brengen aan waterkeringen en oevers, door holen en gangen in dijken te graven. Ook maken ze nestkommen met uitgebreide ondergrondse gangenstelsels. Zo veroorzaken ze verzakkingen in dijken en kades. In het ergste geval kan een dijk of kade doorbreken waardoor er dorpen of zelfs steden onder water lopen.
Ongeveer 3500 kilometer aan dijken beschermen Nederland tegen overstromingen: van de zee, grote rivieren, meren en plassen. Mede door het veranderende klimaat wordt de druk op onze dijken in de toekomst nog groter. Het voorkomen van graverij door muskus- en beverratten blijft daarom een belangrijke taak voor de waterschappen. Het doel is, om in 2034 ook voor de muskusratten geen (levensvatbare) populatie meer te hebben in Nederland. Dat is het geval als er in het binnenland minder dan 500 muskusratten per jaar worden gevangen.
In 2024 zijn er in totaal 65.811 muskusratten door de 21 waterschappen gevangen. Er zijn grote regionale verschillen. In de grensgebieden (zoals bij ons in Limburg) zijn meer dieren gevangen die ons land binnenzwommen via rivieren en beken uit de buurlanden. Door langs de Duitse landsgrens muskusratten direct te vangen wordt voorkomen dat deze dieren zich in Nederland vestigen en lege gebieden opnieuw bezetten. In gebieden in het westen van het land zijn opnieuw meer muskusratten gevangen. Om in deze gebieden uiteindelijk een daling in de muskusratpopulatie te bereiken moeten hier zoveel mogelijk muskusratten worden gevangen. Dit heeft een stijging in vangsten tot gevolg. In andere gebieden heeft de daling van muskusratvangsten zich doorgezet.
Bij de beverrat is het in 2013 al gelukt om ze terug te dringen naar de landsgrens. Nederland heeft geen eigen populatie beverratten meer. Ruim 95 procent van de vangsten vindt plaats direct langs de grens met Duitsland. Als gevolg van opeenvolgende zachte winters en een minder goed georganiseerde bestrijding is de beverratpopulatie in Duitsland nog steeds omvangrijk. Door de beverratten direct langs de grens te vangen, wordt voorkomen dat ze zich opnieuw over het hele land verspreiden.
Behalve dat de muskus- en beverratten schadelijk zijn voor onze waterveiligheid, vormen zij ook een bedreiging voor de biodiversiteit. Deze ratten staan daarom allebei op de Europese lijst van invasieve soorten. Ze eten het voedsel van inheemse diersoorten, waardoor die het moeilijker krijgen.
Europese afspraken over professionele bestrijding van muskus- en beverratten komen helaas nog onvoldoende van de grond. De instroom vanuit het buitenland door het hoge water laat zien dat dit voor Nederland wel belangrijk is. De waterschappen gaan dit opnieuw aankaarten bij het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat om het samen op de Europese agenda te krijgen.
Foto: Pixabay (muskusrat)
