Roggel - 1 september 2020 - Zoals ik in mijn kennismakingscolumn al aangaf, heb ik wat met waterdiertjes. Dan denk je als lezer waarschijnlijk "Hoe dan?" Eerst even uitleggen hoe je dan tot zoiets komt. Je moet een ‘schroef los hebben zitten’ om met een netje in het water te gaan hannesen en dan vervolgens boven een bak met water te gaan hangen en “Eureka” te kunnen roepen, haha. Mijn voorliefde voor waterdiertjes begon in 2017.
We waren bij de 'landelijke Slootjesdag' van IVN-Roermond eo en stonden met vier vrijwilligers op de stand bij het Busjopsven te Heythuysen. Een waanzinnig mooi ven met een houten loopvlonder. Op de stand hadden we als hulpmiddelen zoekkaarten, een aantal determinatieboekjes, loepjes om de kleine beestjes beter te bekijken, folders over wat IVN zoal doet, netjes om de beestjes te vangen en bakken met water om de beestjes in te doen e.d.
Het was die zondag drukkend warm, maar dat weerhield mensen er niet van om van heinde en verre naar ons toe te komen. Ja, mensen kwamen niet alleen uit Limburg maar ook vanuit Noord-Brabant, Gelderland en Zuid-Limburg. Na afloop bij de evaluatie waren we het er al snel over eens dat we zelf eigenlijk niets wisten over deze boeiende materie.
Zo begon ons speurtocht en waar kom je dan zoal achter? Dat je helemaal terug moet naar het begin van de voedselkringloop. Daar begint het. Even voor de verduidelijking om het verhaal makkelijker te begrijpen: er zijn planteneters (herbivoren), vleeseters (carnivoren) en alleseters (omnivoren). We beginnen bij de kleinste. Dat zijn de eencelligen.
Deze bacteriën en algen worden gegeten door hun belagers. Door hogere organismen of door kannibalisme. Wanneer je denkt dat dit een uitvinding is van inboorlingen, een stam op de Fiji-eilanden, dan heb je het mis. In de natuur is dit niets vreemds. De bacteriën en algen vallen weer ten prooi aan bijvoorbeeld larven van watervlooien, platwormen, kreeftachtigen. En zo klim je op langs de ladder. Zij vallen weer ten prooi aan de larven van waterjuffers, libellen, eendagsvliegen en ga maar door, de beestjes waarover we spreken worden steeds groter (ca. 1 – 2 mm). Daarnaast vormen zij natuurlijk weer een lekker maaltje voor visjes, die op hun beurt weer op de menukaart staan van vogels. De aanwezigheid van het ene organisme heeft te maken die van de ander. Of zelfs de afwezigheid van de kleinere nét met aanwezigheid van de ander.
We besluiten ons alleen maar bezig te houden met macro invertebraten. Dat zijn ongewervelde dieren die nog net met het blote oog waarneembaar zijn. Daarnaast speelt het leven van de deze macro invertebraten ook nog eens onder water af.
De ontwikkeling van ei tot volwassen individu (adult) speelt af onder water. De duur hiervan kan sterk verschillen. Van een aantal dagen tot bijvoorbeeld drie jaar. Dit komt voor bij enkele libellen. Het volwassen leven stelt daarna niets voor en is simpel gesteld alleen bedoeld om zich voor te planten. Nu snap je natuurlijk dat wij ons dan alleen maar bezighouden met deze tak van sport. Dit vinden we al genoeg hooi op de vork.
Dan kun je jezelf afvragen is dit leuk? "Nee", zegt de ongeïnteresseerde. "Ho stop", zegt de liefhebber.
Voor de ongeïnteresseerde is mijn boodschap "Sla mijn volgende column dan maar over!"
Voor de liefhebber: "In mijn volgende column ga ik jullie vertellen wat deze kriebelbeestjes in het water ons allemaal vertellen over hun leefomgeving. En dat is meer dan jullie denken!"
Graag tot dan! Ron
Wil je nog meer weten over kriebelbeestjes in het water, stuur dan een e-mail naar MacroFaunaWerkgroep@gmail.com of loop eens binnen bij een bijeenkomst van de werkgroep: elke eerste dinsdagavond van de maand van 19.30 tot 22.00 uur in het Bezoekerscentrum Leudal.
Foto's: Ron Van Pol
