Roggel - 27 januari 2023 - 'Officieel' mag je tot en met 6 januari (Driekoningen) iemand de beste wensen overbrengen voor het komende jaar. Voor mijn gevoel mag je dat elke dag van het jaar doen en daarom voor iedereen “de beste wensen en een voorspoedig en gezond 2023”. 2022… Een jaar om niet met plezier op terug te kijken. Mondiaal is er heel veel gebeurd. Ik laat in deze column Oekraïne buiten beschouwing; niet dat dit niet erg is overigens, integendeel. Waar ik mij zorgen over maak, is het milieu.
Wanneer gaat bij het kleine groepje mensen dat met de scepter zwaait, definitief de knop om? Wat moet er in hemelsnaam nog meer gebeuren om eindelijk eens wat te gaan doen aan de toekomst van ons, onze kinderen en hun kinderen, in plaats van dit onvervalst verlangen naar hebzucht?
Je hoeft de krant maar open te slaan, je nieuwsapp te openen op je mobieltje of naar het journaal te kijken op NPO of RTL. Nee, hoor! Alarmbellen zijn er genoeg. In januari een buitentemperatuur waarnemen van 17 graden Celsius. Wintersportvakanties boeken om op bijna groene pistes te belanden. Gletsjers die voor de zon wegsmelten. De natuur is van slag! Maar die paar aasgieren, die alsmaar strakker de lus om onze nek aantrekken, die zijn niet van slag.
Vrolijk staan “we” tijdens de jaarwisseling toch weer om klokslag middernacht buiten voor een recordomzet van - lees het goed - 110 miljoen euro de lucht in te jassen. Dat is ruim 40% meer dan in de periode van vóór de Corona! Wanneer je er iets over zegt, krijg je opmerkingen te horen als: “Ach wat, is maar ff”, “Mag je nu niks meer?”, “Houd toch op!”
Niemand is zich bewust van de schadelijke stoffen in de onverbrande resten van het vuurwerk. De kleine stofdeeltjes dalen neer en komen dan vooral in de bodem terecht.
Ik heb het nu niet over knalvuurwerk, daar blijf ik met mijn handjes van af. Daar zit doorgaans alleen buskruit in (dit is niet meer dan wat zwavel, houtskool en salpeter, of beter kaliumnitraat). Nee, ik heb het over “die pleziertjes”, waar wij “oooh, aaaaaah, wat mooi” tegen zeggen. Het siervuurwerk zit volgepropt met de meest schadelijke metalen die de kleur bepalen van al dat “moois” en ze zorgen voor het geluid van de pijlen; dit komt in het milieu terecht. In goedgekeurd vuurwerk zit vooral antimoon, barium, koper en strontium. In illegaal vuurwerk zit aantoonbaar ook cadmium. Deze antimoon, barium, cadmium, koper en strontium zijn zeer schadelijk voor de gezondheid voor mens en dier. Koper is in hoge concentraties giftig voor alle dieren die leven in het water. Ja én, zullen sommige denken!
Zoals we met z'n allen hebben gemerkt, krijgen we steeds vaker te maken met langere periodes van droogte. Daarnaast is er nu ook het fenomeen; hevige regenval. Hierdoor verplaatst deze vervuiling zich naar het oppervlaktewater waardoor er een gigantische ophoping van zware metalen in het milieu ontstaat. Deze metalen kunnen niet afgebroken worden door biologische processen. Vooral de hoeveelheden van koper, barium en cadmium worden in de milieunormen in het oppervlaktewater overschreden. Een kleine 20 procent van al het koper in ons drinkwater is afkomstig van al dat vuurwerk!
Waarom steken we vuurwerk af?
“Traditie”, roept iedereen. Klopt! Van wat dan? Is een direct gestelde wedervraag. Om erbij te horen? Stoer te doen? Cultureel erfgoed?
Realiseer je dat het afsteken van vuurwerk helemaal niet zo vanzelfsprekend is als menigeen denkt! "Wij” zijn pas gaan “knallen” in de tweede helft van de vorige eeuw. Niet dat daarvoor niets gedaan werd met oud op nieuw. In oude krantenberichten kun je nog lezen dat in enkele grote steden als Amsterdam en Den Haag in de 18e en 19e eeuw vuurwerk werd afgestoken en dat alleen maar bij enkele welgestelden onder ons.
Dat vuurwerk hebben wij te danken aan het onafhankelijk worden van Indonesië. De Nederlanders en Indonesiërs die toen terugkwamen en hier kwamen wonen hadden de gewoonte om zelf vuurwerk af te steken met “Oud op Nieuw”. Zij hadden dit overgenomen van de Chinezen, die met hun nieuwjaarsvuurwerk de boze geesten weg willen jagen. Daarnaast is het ook een “verzetje” geworden van onze welvaart. Deze nam toe in de jaren 50. Hierdoor werd het kopen van vuurwerk voor de gewone burger heel aantrekkelijk. Dit kwam op een hoogtepunt in de jaren 70 van de vorige eeuw. Toen kwamen de Chinezen naar ons land, vestigden zich massaal hier, werkten hard in de Chinese restaurants etc. Zij namen hun vuurwerk mee. Het begin van de vuurwerkpakketten, massa is kassa!
Het afsteken van al dat moois sluit heel goed aan bij het oude Germaanse gebruik om heel veel kabaal te maken rond hun jaarwisseling. Dit werd gedaan om de boze geesten te verjagen. Deze traditie bleef tot ver in de 19de eeuw bestaan. Vroeger luidde men de klokken een half uur onafgebroken. Renden kinderen de straat op met pannen, deksels, noem maar op, als je er maar geluid mee kon maken. Op het platteland ontstond het Carbid schieten.
Voor de goede orde; ik ben niet tegen vuurwerk, maar heb kanttekeningen. Ik probeer jullie aan het denken te zetten over de toekomst van vuurwerk. Neem dan zelf ook eens mee: dat de nevenschade ons 10 miljoen euro kost aan schade bij particulieren. Dit jaar vielen er 1250 slachtoffers, ze waren zo ernstig gewond dat ze acute medische hulp nodig hadden. De verwondingen zijn brandwonden, oogletsels en amputatie van vingers en hand. 18 Procent van de slachtoffers was jonger dan 12 jaar! De kosten voor de slachtoffers die op de SEH terecht kwamen, bedraagt een slordige 4 miljoen euro.
Terugkomend op het begin van mijn betoog in deze column; wanneer gaat bij ons de knop om? Wat is jouw bijdrage in het geheel en wat is het waard?
Tot de volgende keer.
Ron
Ron Van Pol, voorzitter van Groen Hart Leudal, heeft sinds juni 2020 zijn eigen column bij DeltaLimburg.nl.
Stockfoto
270123/HvL
